Vuông tròn cặp bánh phu thê

 Bánh xu xê ( bánh phu thê hay có nơi gọi chệch là bánh xu xuê ) là một loại bánh ngọt cổ truyền của Việt Nam. Nó biểu trưng cho sự chung thủy, hòa hợp vợ chồng qua các giai thoại về sự ra đời, qua hình dáng, màu sắc, hương vị : vuông tròn, trong trắng, mềm dẻo, ngọt ngào, thơm tho. Trước kia bánh thường chỉ xuất hiện trên các mâm lễ vật đám hỏi nhưng nay nó còn được dùng làm quà biếu tặng, làm lễ dâng chùa, cúng ngày sóc vọng hay làm món tráng miệng ở những đám cỗ, tiệc...

 Cả ba miền Bắc Trung Nam đều có bánh xu xê song ở mỗi nơi nó lại được biến tấu một chút, có lẽ để phù hợp với văn hóa hoặc nguyên liệu vùng miền. Riêng đồng bằng Bắc Bộ hiện nay phổ biến ba loại sau:

 1. Bánh xu xê Đình Bảng, Bắc Ninh.

 Theo một số giai thoại, Đình Bảng là nơi bánh xu xê xuất hiện đầu tiên. Bánh ở đây được làm rất tỉ mỉ, công phu theo phương pháp bí truyền. Vỏ làm từ bột gạo nếp lọc kỹ phơi khô ngào với nước quả dành dành cùng đu đủ bào ngâm phèn rửa sạch vắt kiệt nước, nhân đậu xanh mịn thắng đường trộn dừa sợi. Bánh được gói lá chuối và lá dong, buộc theo cặp bằng sợi dây màu hồng.

 Khi ăn thực khách cảm nhận được sự mềm dẻo của bột nếp, cái giòn sựt sựt của đu đủ sợi, vị bùi ngậy ngọt ngào của đậu xanh, dừa nạo. Cái đẹp của hình hài, hương sắc càng tôn lên ý nghĩa đẹp đẽ của bánh, khiến nó xứng đáng ở vị trí số 1 trên danh sách đặc sản của quê hương quan họ.

 2. Bánh xu xê Hà Nội.

 Nếu muốn tìm hiểu về bánh xu xê Hà Nội thì đến phố cưới hỏi Hàng Than. Bánh nơi đây giống bánh Đình Bảng ở phần nhân còn vỏ được làm bằng bột năng trong dẻo dai, phía ngoài không gói lá mà gói giấy bóng kính. Chiếc bánh căng mọng, nhìn xuyên qua lớp bột trong veo lấm tấm những hạt vừng thấy rõ nhân đậu xanh vàng ươm lẫn sợi dừa trắng tinh.

Ngoài bánh phục vụ đám hỏi màu đỏ gấc đặt trong chiếc hộp nhỏ xinh cũng màu đỏ có chữ song hỷ, bánh xu xê Hà Nội còn có nhiều màu khác nhau : màu vàng từ quả dành dành, màu  tím hoa đậu biếc, màu xanh non lá dứa thơm. Người thợ bánh khéo léo mix chúng lại với nhau tạo nên những hộp xu xê ngũ sắc thơm ngon và vui mắt.

 3. Bánh xu xê nhân cốm dừa Mễ Trì.

 Bánh xu xê cốm dừa là đặc sản của làng cốm Mễ Trì, Hà Nội. Vỏ bánh vẫn "của Hà Nội" nhưng nhân lại là "nhân Mễ Trì" với cốm xào dừa sợi. Quyện trong lớp vỏ dai dai thơm mùi lá dứa, phần cốm xào dừa dẻo bùi, ngon, vị lạ, rất hấp dẫn. Bánh thể hiện sự sáng tạo đổi mới song song với việc gìn giữ những giá trị truyền thống của các nghệ nhân làng cốm.

 Bánh xu xê ra đời từ nhiều giai thoại khác nhau nhưng nó đều mang chung ý nghĩa về lòng sắt son chung thủy của vợ chồng, mơ ước về một cuộc hôn nhân hạnh phúc. Vậy nên ở khắp ba miền đất nước, thứ bánh cổ truyền giản dị này luôn được trân quý, có mặt ở nhiều dịp lễ lạt quan trọng trong đời sống và là nét đẹp văn hóa lâu đời của người Việt Nam.

Copyright : Cốm Minh An